Hatay’ın hafızası Uzun Çarşı da rezervde: “Çarşı çok zarar görmedi, neden yıkılıyor?”

Hatay’ın hafızası Tarihi Uzun Çarşı’nın rezerv alan kapsamında bayramdan sonra yıkılacağını söyleyen çarşı esnafı, şu an az da olsa ceplerine para girdiğini, konteyner çarşıya gitmek istemediklerini söyledi. Çarşı esnafı, “Biz zaten ölmüşüz, ölüye silah çekilmez. Kanser hastasıyım. Her şeye rağmen buraya gelerek ekmeğini çıkarmaya çalışıyorum” dedi.

6 Şubat depremlerinin üzerinden iki yıl geçmesine rağmen Hatay’da 200- 250 bin depremzede hala konteyner kentlerde yaşıyor. Ulaşımın otostopla sağlandığı kentte, Hatay esnafı ayağa kalkamadı. Uzun Çarşı esnafının birçok sorunu var ama şu an için en güncel sorun Uzun Çarşı’nın yakın zamanda yıkılacak olması. Esnaf az da olsa cebine para girdiğini, buranın aslında tadilatla yıkılmadan sorunun çözülebileceğini, ille de yıkılacaksa bayram sonrası gibi yakın zamanda yıkılmamasını talep ediyor.

Uzun Çarşı Hatay’ın hafızası

Hatay’ın Tarihi Uzun Çarşısı kentin en eski alışveriş yerlerinden. Mısır Çarşısını andıran Uzun Çarşı’da baharattan giyime ve ev eşyasına kadar her şey bulunuyor. Suriye’deki savaştan önce  günübirlik ticaretin çok yoğun olduğu çarşı, en iyi günlerini savaş öncesi süreçte yaşadı. Savaştan sonra sınır kapılarının kapanmasıyla çarşı ekonomik anlamda sıkıntılı bir sürece girdi. Depremle beraber kentte her şey yıkıldığı gibi ekonominin kalbi Uzun Çarşı da hasar aldı. Her şeye rağmen esnaf, depremden 3-4 ay sonra esnafın dükkanlarını açmasıyla çarşı, Antakya’ya canlılık getirdi.

“Burası tek kalan hafıza, psikoloji düzeltiyor”

Yıllardır Uzun Çarşı esnafı olan Yahya Siper, bayramdan sonra Uzun Çarşı’nın yıkılacağını, buradaki iki bin kadar esnafın konteyner çarşılara gönderileceğini söyledi. Siper, şu an az da olsa ceplerine bir şeyler girdiğini, çarşının kapatılması ile esnafın çok sıkıntı yaşayacağını vurguladı.

Hatay’da deprem sonrası insanlar için Uzun Çarşı’nın gezme ve para kazanma yeri olduğunu belirten Siper, “İnsanlar alıverişe Adana’ya gidiyor alışveriş merkezine. En azından biraz geciktirebilirler yıkımı. Zaten memleketin her yanı yıkılmış, tadilatla devam ediyor. En azından burası eskiyi hatırlatıyor. Biz de biraz daha para kazanalım, eski olarak bir tek burası kaldı. İnsanlar aileleriyle buraya gezmeye geliyorlar. Burası da yıkıldığı zaman her yer zaten şu an tarla. Uzun Çarşı insanların psikolojisini düzeltiyor” diye konuştu.

“Çarşı çok zarar görmedi, neden yıkılıyor”

Yıkılan yerin yapımının çok geç sürdüğünü, köşede bir dükkânın yıkıldığını fakat hala yapılmadığını belirten Yahya Siper, çarşı yıkılırsa en az beş sene giremeyeceklerini kaydetti.

Çoğu dükkânın zarar görmediğini, buranın rezerv alan kapsamına alınarak boşaltılmak istendiğini belirten Yahya Siper, çoğunluğun dükkanını kendi imkânı ile tadilat ettirdiğini, yıkılınca onca emeğin de boşa gideceğini söyledi.

“Ben bir babayım çocuğuma nasıl bakacağım”

Bir odalı konteynerde kalan, her gün gidiş geliş 40 kilometre yol gelerek çarşıya işe gelen Siper,  “Bir sunum yapılmadı, bir proje göstermediler. Fikrimiz hiç sorulmadı. 2 yıl olmuş Belediye Başkanı buraya gelmedi. Maraş’ın belediye başkanını da görüyoruz. Sokakta halkla beraber. Bize destek çıkmasını bekleriz. Bizim psikolojimiz zaten sıfır, bitmiş psikolojimiz. Benim dört yaşında kızım var onun psikolojisi bile bitmiş psikoloğa götürüyorum. En azından şuraya geliyoruz teselli oluyoruz. Ekmek yiyoruz. Yarın buradan gittiğimizde çocuğuma nasıl bakacağım, ben bir babayım bizim amacımız, isteğimiz bu çarşının yıkılmasının biraz ertelenmesi” dedi.

Konteyner çarşılar işlemiyor, dükkân sahipleri kapatmak üzere

Buradan çıkarılınca kendilerini konteynerden dükkân verileceğini belirten Yahya Siper , konteyner dükkânın çarşı gibi olmadığını, insanların konteyner çarşılara alışveriş yapmaya gitmek istemediğini kaydetti. Dükkânı yıkıldığı için konteyner çarşıya gitmek zorunda kalan tanıdığı esnafın iş yapamadığını söyleyen Siper, “Adam üç tane tişört satsa 400-500 lira. Onu da eve mi götürecek kendimi yiyecek, dükkânı mı döndürecek ne yapacak? 1000-2000 tane dükkân var, 2 bin aile ne demek. En azından biraz yaraları sarılır” dedi.

“Biz ölmüşüz, ölüye silah çekilmez”

Yahya Siper’in babası Azam Siper, her şeylerini kaybettiğini, akrabalarının yeğenlerinin öldüğünü söyledi. Azam Siper, 6 Şubat yaklaştıkça depremin ilk zamanlarını hatırladıklarını belirterek “Cesetlerin içerisinden çıktık. Anlatırken bile o anlara gidiyorum, gözlerim doluyor. Biz zaten ölmüşüz, ölüye silah çekilmez. Kanser hastasıyım. Her şeye rağmen buraya gelerek ekmeğini çıkarmaya çalışıyorum. 3 lira 5 lira ne kazanıyorsak çok şükür deyip konteynere gidiyoruz. 5-6 kişi bir konteynerde kalanlar var. Gelsinler bir gece o konteynerde yatsınlar. Yine de şikayetçi değiliz, devleti boynumuz kıldan ince. Devletimizden razıyız gene bizi bırakmadı” dedi.

Çarşı esnafı: Kazanç az gider çok

Uzun Çarşı’da simit-poğaça satan Zidan Genco, çarşının kapatılmasını istemediklerini söyledi. Kendilerini belirli bir yerde çok küçük bir alan verileceğini duyduklarını, fırınlarının sığacağı bir alana ihtiyacı olduğunu vurgulayan Genco, “Tabii ki çarşının yıkılmasına üzülüyoruz. Ev yok, bir şey yok, şu an konteynerde kalıyoruz. Kazancımız az, gider çok. Bir liraya alınan malı ikinci sefer iki liraya almaya başlıyoruz. Hiçbir şeye yetişemiyoruz” dedi.

“Çarşıda yıkım az, tamamen yıkılmamalı”

Ekonomik krizden dolayı kazançlarının az olduğunu söyleyen Genco, fazla bir yıkım olmayan çarşının aktif olduğunu ve yıkılmaması gerkektiğini söyledi. Kaç metrekare verileceği ve nasıl bir proje ortaya çıkacağını bilmediklerini kaydeden Zidan Genco, daha küçük yer verileceğine dair duyumlar aldıklarını, kaygılı olduklarını söyledi.

“Bir gün iyi bir gün kötüyüz, memleket sevdasından gidemiyoruz”

Çarşının rezerv alanda olduğunu bildiklerini, önce etap etap yıkılacağını, sonra işin içinden çıkılamadığını belirten depremzede, şöyle konuştu:

“Şantiyelerden gelen tozlardan kaynaklı esnaflar huzursuzdu. Vali bey geçen çarşıya geldi bize bir açıklama yaptı. ‘Ayakkabıcılar çarşısına kadar sonuna kadar bir etap yapacağız. Hızlı bir şekilde başlayıp hızlı bir şekilde bitireceğiz sizi bir şekilde yerleştireceğiz’ dedi.” (ANKA)